ΣΕΙΡΑ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ: Ταξίδι στο Νεπάλ, στα Ιμαλάια και στο Έβερεστ

ΣΕΙΡΑ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ: Ταξίδι στο Νεπάλ, τα Ιμαλάια, το Έβερεστ

του Δρ Δημητρίου Κουτάντου, εκπαιδευτικού

 «Όποιος έχει βρεθεί στα βουνά γνωρίζει την αδιαφορία τους./ Έχει νιώσει μια σύντομη φλογερή αίσθηση της αδιαφορίας του κόσμου για μας./ Σε μικρή κλίμακα… Το συναίσθημα αυτό απογειώνει./ Σε πλήρη μορφή… εκμηδενίζει./ Όταν ξαναγυρνάς στην Γη από τα μεγάλα ύψη/ Νιώθεις σαν ξένος./ Γεμίζεις με εμπειρίες που δεν μπορείς να περιγράψεις…/  Και είναι ανεκτίμητες./  Ο χρόνος περνά από πάνω σου αλλά αφήνει και μια σκιά πίσω σου./ Τα βουνά δεν ζητούν την αγάπη μας… Ή τον θάνατο μας./ Δεν θέλουν τίποτα από εμάς./ Και όμως… Αλλάζουν τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας./ Μας αλλάζουν πνευματικά./ Είναι μια πρόκληση για την αλαζονεία μας./ Αναδεικνύουν τα καλά μας στοιχεία./  Περισσότερο από ποτέ./ Χρειαζόμαστε την άγρια φύση τους» (Mountain, Jennifer Peedom, 2017).

«Όλη αυτή η ιστορία δεν έχει να κάνει με το βουνό. Έχει να κάνει με εμάς. Να ξεπεράσουμε τους φόβους μας. Και ίσως να φτάσουμε στην κορυφή» (The Himalayas, 2015).

Υπάρχουν 14 κορυφές πάνω από 8.000 μέτρα στον κόσμο, οι δέκα απ’ αυτές βρίσκονται στα Ιμαλάια [«Ιμαλάια» από την σανσκριτική φράση himālaya, «η κατοικία του χιονιού», hima (χιόνι) + ālaya (κατοικία)], και οι εννέα κορυφές βρίσκονται στο Νεπάλ. Στα 8.000 μέτρα αρχίζει η ‘ζώνη του θανάτου’ όπου οι άνθρωποι δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς συμπληρωματικό οξυγόνο. Η κορυφή K2 ίσως είναι η πιο δύσκολη, η πιο όμορφη αλλά επίσης η πιο απότομη και με χειρότερο καιρό από το Έβερεστ. Κάθε τέσσερις ορειβάτες που θα επιχειρήσουν την ανάβασή της ο ένας θα πεθάνει. Και όμως, «Κανείς δεν πάει στα βουνά για να πεθάνει, ερχόμαστε εδώ, γιατί εδώ είναι που αισθανόμαστε αληθινά πιο ζωντανοί. Όταν είσαι στα ύψη, το υψόμετρο σε κάνει να αισθάνεσαι ένα περίεργο συναίσθημα, βρίσκεσαι σταθερά σε μια εξωσωματική εμπειρία (outofbody experience). Θα ήθελα να πω ότι είναι ένας διαλογισμός περπατήματος (walking meditation). Είναι μια δραστηριότητα τόσης υψηλής συγκέντρωσης, που μόλις βρεθείς σε αυτόν τον τρόπο ζωής, είναι πολύ δύσκολο να επιστρέψεις πίσω, νομίζω ότι το χρειάζομαι, αυτός είμαι» (Fabrizio Zangrill, K2 expedition Leader, K2: Siren of The Himalayas, 2014).

5 Ιανουαρίου 2023, Νεπάλ. Μέσα στο ελικόπτερο στην πτήση από την πρωτεύουσα Κατμαντού (1.400 μέτρα υψόμετρο) για την Κατασκήνωση στη Βάση του Έβερεστ (Everest Base Camp, 5.364 μέτρα) και λίγο πιο ψηλά στο τελευταίο σημείο προσγείωσης Kala Patthar (5.645 μέτρα), βρισκόμαστε τέσσερις επιβάτες, ένας Αυστραλός, ένας Βραζιλιάνος και ένας Νεπαλέζος. Μου κάνει εντύπωση η παρουσία του Νεπαλέζου γιατί το κόστος της πτήσης είναι υψηλό (1100-1200 δολάρια). Στην πρώτη προσεδάφιση για ανεφοδιασμό στην πόλη Lukla (2860 μέτρα), στο πιο επικίνδυνο αεροδρόμιο στον κόσμο ‘Tenzing-Hillary Airport’, οι επιβάτες συζητάμε μεταξύ μας. Ο Νεπαλέζος είναι ο παραγωγός κινηματογράφου Ram Krishna Pokharel, θα αναζητήσει στα Ιμαλάια μια νέα τοποθεσία για κινηματογράφηση. «Το Νεπάλ σημαίνει εμπειρίες», μας λέει εν κατακλείδι, και μας αφηγείται μεταξύ άλλων πολλές προσωπικές ιστορίες και για τη συνεργασία του με τον ‘Άνθρωπο των Ιμαλαίων’, μη επαγγελματία ηθοποιό, ‘Τίνλε’ (Thilen Lhondup) γνωστό από την ταινία ‘Ιμαλάια’ (1999) του Eric Valli, αλλά και άλλες εμπειρίες από την ταινία ‘Kalo Pothi: The Black Hen’ κ.ά., βλ. παρακάτω τη μικρή συνέντευξη στο βίντεο ‘Πτήση με Ελικόπτερο Κατμαντού – Έβερεστ’.

Ολόκληρη η διαδρομή πάνω από τα όμορφα απομονωμένα ορεινά χωριά Namche Bazaar, το μοναστήρι Tengboche, το Dingboche και το Gorak Shep, ζωντανή μπροστά στα μάτια μας. Εμπειρία ζωής είναι αυτή η πτήση, όσο ανεβαίνουμε υψόμετρο ανάμεσα σε εκατοντάδες κορυφές, δίπλα σε αμέτρητες πλαγιές, πλησιάζουμε τις υψηλότερες βουνοκορφές του κόσμου όπως η Mera Peak, η Kursum, η Kangaru, η Kantega, η Mutspe, η Island Peak, για να φτάσουμε να προσγειωθούμε κάτω από την κορυφή του Έβερεστ. Το ταξίδι μακρινό για να φτάσουμε μέχρι εδώ, μόνο ο αέρας που αναπνέουμε, λεπτός, καθαρός, εισχωρεί μέσα μας και μας προκαλεί πολλές συγκινήσεις, πρωτόγνωρα συναισθήματα, ανεκτίμητα, όπως λένε και οι ορειβάτες που συνεχίζουν την ανάβαση.

Α. NEPAL – ΝΕΠΑΛ: Everest Base Camp Helicopter Tour – Πτήση με Ελικόπτερο Κατμαντού – Έβερεστ, 5.645 μέτρα, βίντεο διάρκειας 21′ λεπτών: Everest Base Camp Helicopter Tour, Kala Patthar, ο παραγωγός κινηματογράφου Ram Krishna Pokharel και η συνεργασία του με τον άνθρωπο των βουνών Τίνλε’, Thilen Lhondup στην ταινία Ιμαλάια (1999) του Eric Valli.

Και πώς το Νεπάλ να μην είναι εμπειρίες; Μόνο στο πρώτο εθνικό πάρκο της χώρας αναγνωρισμένο από το 1973, προστατευόμενο από την ΟΥΝΕΣΚΟ, το Εθνικό Πάρκο Chitwan (150-200 μέτρα υψόμετρο) περπατήσαμε και οδηγηθήκαμε για δέκα ώρες ανάμεσα στα τέσσερα διαφορετικά του οικοσυστήματα. Οι αισθήσεις μας διαπερνιούνται από τη βιοποικιλότητα της εσωτερικής βλάστησης (Inner Terai) με τα υποτροπικά δάση πλατύφυλλων των Ιμαλαΐων με τα δέντρα sal, τη σαβάνα και τα χορτο-λιβάδια Terai-Duar.

Το πάρκο διατηρεί μερικούς από τους τελευταίους βιότοπους για απειλούμενα με εξαφάνιση είδη, όπως ο μεγαλύτερος ρινόκερος και η βασιλική τίγρη της Βεγγάλης. Οι ιχνηλάτες από τους πλέον έμπειρους, με οχτώ και είκοσιοκτώ χρόνια εμπειρίας μέσα στο πάρκο, μπορούν να μας περιηγήσουν και να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους όπως έχουν κάνει πολλές φορές. Σ’ αυτή την περιοχή με τα άγρια δάση και τα άγρια ζώα η ξεχωριστή διαδρομή συμβίωσης μιας εθνοτικής ομάδας, των Ανθρώπων Tharu, και το Devghat ιερό μέρος συνάντησης των ποταμών για τους ινδουιστές, βλ. το επόμενο βίντεο Εθνικό Πάρκο Chitwan.

B. NEPAL – ΝΕΠΑΛ: Εθνικό Πάρκο Chitwan – National Park Chitwan, βίντεο διάρκειας 54 λεπτών: Εθνικό Πάρκο Chitwan, 4 ώρες πεζοπορίας μέσα στο πάρκο, 4 ώρες σαφάρι, Devghat το ιερό μέρος της συνάντησης των ποταμών για τους ινδουιστές, οι άνθρωποι Tharu 5 χοροί από την καθημερινή ζωή τους, ο χορός του κυνηγιού, ο χορός της αγάπης και της συνύπαρξης, ο χορός του θερισμού, ο χορός του πένθους, ο χορός της προστασίας από τα άγρια ζώα, κοινός χορός

Επτά ώρες διαδρομής με το λεωφορείο ανάμεσα σε εργοτάξια για τη διάνοιξη των νέων δρόμων, από το Εθνικό Πάρκο Chitwan (150-200 μέτρα) για να πάω στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας την Pokhara (1000 μέτρα υψόμετρο). Η οροσειρά Annapurna (8091 μέτρα) αιωρείται πάνω από την λίμνη Πέουα Ταλ. Η πόλη, η λίμνη και η οροσειρά ελκύουν συνεχώς ορειβάτες πεζοπόρους, οι περισσότεροι από τους οποίους θέλουν να ξεχαστούν μέσα στις δεκάδες πολυήμερες διαδρομές.

Διαβάζω όμως στην αγγλόφωνη εφημερίδα, «The Kathmandu post» στις 5-1-2023, ένα άρθρο από παλαιότερους ντόπιους οδηγούς πεζοπορίας πως η μοντερνικότητα έχει αλλάξει ακόμη και τις πεζοπορίες στα βουνά, όπως την δημοφιλή δεκαήμερη πεζοπορία ‘Annapurna Circuit’. Ενώ παλαιότερα οι πεζοπόροι είχαν την ευκαιρία για δέκα ημέρες να μείνουν αποκομμένοι από τον σύγχρονο πολιτισμό μένοντας τα βράδια σε αυτοσχέδιες σκηνές, έχοντας τη δυνατότητα να αισθανθούν τη φύση των βουνών να τους πλημμυρίζει με μύρια συναισθήματα, να μπορούν να διαλογιστούν τη διαδρομή, σήμερα η διάνοιξη μικρών δρόμων παρενοχλεί τους πεζοπόρους, ενώ οι ίδιοι κάθε βράδυ μένουν σε μικρά άνετα ξενοδοχεία τα οποία αλλάζουν την εμπειρία της διαδρομής. Τώρα οι ντόπιοι οδηγοί προσπαθούν ξανά να βρουν νέες διαδρομές για τους επισκέπτες ανέπαφες από τη μοντερνικότητα.

Είχα την ευκαιρία να κάνω μικρές διήμερες και μονοήμερες διαδρομές, το υψόμετρο είναι μια πρόκληση, βλ. το παρακάτω βίντεο. Ελπίζω να επιστρέψω για μεγαλύτερες σε διάρκεια πεζοπορίες. Στα βουνά συναντάς οικισμούς, γιορτές, τελετές. Σε ένα διήμερο ανάβασης-κατάβασης, την πρώτη ημέρα 30 Δεκεμβρίου 2022 για το Quadruk συναντήσαμε πολλούς ανθρώπους να γιορτάζουν την Ημέρα του Βουδισμού, Tamu Lhosar. Εκεί ψηλά στα δυο χιλιάδες μέτρα υψόμετρο οι άνθρωποι των βουνών χαρούμενοι περισσότερο από ποτέ. Γιατί όχι άλλωστε; Κάθε ημέρα μπορεί να είναι ημέρα σκληρής επιβίωσης. Κάθε ημέρα λοιπόν είναι μια ημέρα γιορτής. Η τρίμετρη χάλκινη τρομπέτα Nasinga, ο απόλυτος θρίαμβος της ευτυχίας, βλ. το επόμενο βίντεο από την περιοχή Quadruk Treck, Dampus Treck.

Στην πόλη Pokhara βρίσκονται τρία Καταφύγια Θιβετιανών (Tibetan Refugees Camps), επισκέφτηκα τα δύο, τα μοναστήρια και τα σχολεία τους. Tο Νεπάλ φιλοξενεί περίπου είκοσι χιλιάδες Θιβετιανούς πρόσφυγες που ζουν σε δώδεκα καθορισμένους καταυλισμούς στο Κατμαντού και την Ποκάρα, άλλοι ζουν στην Ινδία. Το γειτονικό Θιβέτ είναι οροπέδιο της Κεντρικής Ασίας, πατρίδα των αυτοχθόνων Θιβετιανών. Βρίσκεται σε υψόμετρο 4.900 μέτρων κατά μέσο όρο και αποτελεί το μεγαλύτερο σε ύψος οροπέδιο της Γης, είναι «Η Στέγη του Κόσμου». Με την κατάληψη του Θιβέτ το 1950 η Κίνα εδραίωσε την κυριαρχία της, οι διαφορές χαοτικές και ο πνευματικός ηγέτης Δαλάι Λάμα εξόριστος στην Ινδία. Συνάντησα ένα θιβετιανό μοναχό στη λίμνη, τρεις μήνες να περάσει τα βουνά, να ξεφύγει τα βασανιστήρια, με σημάδια στα χέρια και στο κεφάλι.

Ο θιβετιανός βουδισμός ασκείται στα θιβετιανά μοναστήρια στην Ποκχάρα. Η επίσκεψη μου πνευματική αποκάλυψη, δύο φορές στο βουδιστικό μοναστήρι ‘Jangchub Choeling Monastery’ (και σε άλλα) να ακούσω για μια ώρα τους ψαλμούς. Η πρώτη αίσθηση, μια αρχαία λατρευτική κοινότητα, ο χρόνος πάει πίσω και μαζί και εγώ, μια η φωνή 200 βουδιστών μοναχών που προσπαθεί να με μαυλίσει, να με ξεγελάσει, να λατρέψω τον θεό τους. Όλες οι φωνές ανυψωμένες γύρω από το Βούδα, η δική μου φωνή; Η δεύτερη αίσθηση, αφιερωμένοι, όλη τους τη ζωή, ψυχή και σώματι, στους ψαλμούς, στη μουσική, στα μουσικά όργανα, δεν είναι οι πιο επαγγελματίες μουσικοί του κόσμου;

C. NEPAL – ΝΕΠΑΛ: Ποκάρα, Pokhara, Quadruk Treck, Dampus Treck, International Mountain Museum, Tibetan Refugees, βίντεο διάρκειας 68 λεπτών: αξιοθέατα γύρω από την πόλη Ποκάρα το άγαλμα του Σίβα, World Peace Stupa, Καταφύγια Θιβετιανών Προσφύγων, Ψαλμοί στο Θιβετιανό Μοναστήρι Jangchub Choeling Monastery, Ένα Θιβετιανό Σχολείο, Διεθνές Μουσείο Βουνών οι αποστολές στο Έβερεστ και τα Ιμαλάια, δυο ημέρες πεζοπορίας Quadruk (2,200 μέτρα), η ημέρα των Βουδιστών, nasingha ο θρίαμβος της ευτυχίας, μια ήμερα πεζοπορίας Dampus, χτίζοντας ένα πέτρινο σπίτι στο Νεπάλ, η ζωή στα βουνά

Λίγες μέρες πριν από το αεροπορικό δυστύχημα στο αεροδρόμιο της Ποκχάρα, πτήση πίσω για το Κατμαντού. Η γεωγραφία πρόκληση με περιβάλλοντα που βρίσκονται χαμηλά σχεδόν στο επίπεδο της θάλασσας μέχρι ψηλά την κορυφή του Έβερεστ (8848 μέτρα) επηρέασε την κουλτούρα, τους ανθρώπους, τα μνημεία τους, χαμογελαστοί στον καθαρό αέρα, στωικοί καθημερινά πάνω στις κάθετες πλαγιές, με ποικίλες πολιτισμικές εκφάνσεις και γλώσσες. ‘Namaste’ “χαιρετώ την θεότητα μέσα σου», οι βουδιστές και ινδουιστές θεοί εδώ βρίσκονται, δεν πέθαναν ακόμη. Στα ανθρώπινα οι ινδουιστικές κάστες διατηρούν τις αποστάσεις. Και τα μεσαιωνικά βασίλεια στις πόλεις Κατμαντού, Πάταν, Μπατκαπούρ μεγαλειώδη κατάλοιπα ενός περάσματος, ενός σταυροδρομιού ανάμεσα στην Ινδία και την Κίνα.

Επισκέφτηκα στούπες, πλατείες, ναούς, μνημεία της ΟΥΝΕΣΚΟ στο Κατμαντού: Swayambhunath Temple, Boudhanath Stupa, Pashupatinath Temple, Pashupatinath Temple, Patan Durbar Square, Patan Museum, βλ. το επόμενο βίντεο. Αλλά και άλλα μνημεία προστατευόμενα από την ΟΥΝΕΣΚΟ βρίσκονται στην κοιλάδα του Κατμαντού όπως τα Amideva Buddha Park, Kumari Chowk, Golden Temple Hiranya Varna Mahavihar, Nyatapola Temple, Dattatreya Temple, 55 Window Palace, Siddha Pokhari, Changu Narayan.

D. NEPAL – ΝΕΠΑΛ: Kathmadu, Κατμαντού, Μνημεία ΟΥΝΕΣΚΟ, Shivapuri Nagarjun, Nagarkot , Bhaktapur βίντεο διάρκειας 32 λεπτών: Ο βουδιστικός-ινδουιστικός Ναός Swayambhunath ή Ναός των Πιθήκων, η πλατεία Patan Durbar με τις 136 “bahals” (αυλές) και τους 55 μεγάλους ναούς, ο Ναός Boudhanath ή η Μεγάλη Στούπα, ο Ναός Pashupatinath, η καύση των νεκρών, Χωριό Nagarkot διάσημο για τη θέα της ανατολής του ηλίου στα Ιμαλάια, η αρχαία πόλη Bhaktapur, Κατμαντού Εθνικό Πάρκο Shivapuri Nagarjun

Θέλω να επιστρέψω στο Νεπάλ για να κάνω μεγαλύτερες πεζοπορίες στα βουνά, αναζητώντας μέρη όσο γίνεται αναλλοίωτα από το σύγχρονο πολιτισμό, σπάνιας αυθεντικής ομορφιάς διαδρομές και άλλες περισσότερο δημοφιλής, μονοήμερες, διήμερες ή λίγων εβδομάδων, όπως οι Everest Base Camp Trek, Annapurna Circuit Trek, Chisapani Nagarkot Trek, Ghandruk Trek, Dhampus Village Trek, Rara Lake Trek, Langtang Valley Trek, Manaslu Circuit Trek, Upper Mustang Trek, Upper Dolpo Trek, Kanchenjunga Circuit Trek, Gokyo Valley Trek, Makalu Base Camp Trek, Nar Phu Valley Trek, Ghorepani Poon Hill Trek, Panchase Trek, Royal Trek, Mardi Himal Trek, Siklesh Trek, Treks around Kathmandu Valley.

Ταινίες για το Βουδισμό, Ζεν που μου άρεσαν διαθέσιμες online: Spring, Summer, Fall, Winter… and Spring (2003), Zen – The Life of Zen Master Dogen (2009), Why Has Bodhi Dharma Left for the East (1989), Milarepa (2006), Siddhartha (1972), Kundun (1997), Samsara (2001), Little Buddha (1993). Ταινίες για το Νεπάλ/Ιμαλάια διαθέσιμες online: Himalaya – Caravan (1999), Kalo Pothi – The Black Hen (2015), Pashupati Prasad (2016), Talakjung vs Tulke (2014), Seto Surya – White Sun (2016), Jhola (2013), Everest (2015), Sherpa (2015), The Wildest Dream (2010), Seven Years in Tibet (1997)