ΣΕΙΡΑ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ: Οι Έλληνες του Κονγκό 2 – υφάσματα στην Αφρική

του Δρ. Δημητρίου Κουτάντου – Εκπαιδευτικού

Μια από τις κύριες επιχειρηματικές δραστηριότητες των Ελλήνων του Κονγκό ήταν το εμπόριο των υφασμάτων. Όπως αναφέρει και ο ερευνητής-συγγραφέας κ. Γεώργιος Αντύπας στη μελέτη του «Οι Έλληνες του Βελγικού Κονγκό»/«Pionniers Méconnus du Congo Belge» (2008), οι Έλληνες όσο και οι Πορτογάλοι, Ιταλοί, Ινδοί, Εβραίοι έζησαν σεμνά από το εμπόριο με τους Αφρικανούς. Διέθεταν μικρά μαγαζιά όπου πουλούσαν υφάσματα τα οποία έκαναν εισαγωγή σε πακέτα (μπογαλάκια) που τα αποκαλούσαν «δεύτερο χέρι». Με μια χρονική καθυστέρηση λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων σας παρουσιάζω τη συζήτηση που είχα στην πρωτεύουσα Κινσάσα της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό με τους κ. Πέτρο Δέδε και Αναστάσιο Παυλόπουλο, δυο από τους παλαιότερους της ελληνικής παροικίας.

«Οι Έλληνες της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό 2» – «Les Hellenes du Congo», βίντεο διάρκειας 17’ λεπτών, Α’ Μέρος: Συνέντευξη με τον κ. Πέτρο Δέδε, ένας από τους παλαιότερους Έλληνες του Κονγκό. Κερωμένα υφάσματα wax, υφάσματα με ρολά, ένα ύφασμα μια εποχή «η δύναμη της αφρικανικής γης», ταξίδια και εισαγωγές από Ολλανδία, Αγγλία, Γαλλία, Ελβετία, Ιταλία, Σενεγάλη, Ακτή Ελεφαντοστού. 

Ο κ. Δέδες, δεκαεξίμισι ετών παιδί, πρωτοτοπάτησε την αφρικανική γη στην Κινσάσα την επομένη της σύλληψης του πρωθυπουργού της χώρας κ. Λουμούμπα 1959-1960. Μάλιστα θυμάται ότι λόγω των γεγονότων χρειάστηκε να μείνουν ένα βράδυ στην απέναντι πλευρά του ποταμού Κόγκο στην πρωτεύουσα Μπραζαβίλ της Δημοκρατίας του Κονγκό. Από τότε μέχρι σήμερα βιοποριστικά ασχολείται με την εισαγωγή, διάθεση αλλά και την σχεδίαση των υφασμάτων. Εξήντα και πλέον χρόνια θυμάται όλες τις λεπτομέρειες και τις αλλεπάλληλες αλλαγές που στη διάθεση των υφασμάτων, τις μεθόδους της παραγωγής τους – κερωμένα wax, με ρολά, μέχρι τους σύγχρονους εκτυπωτές, τα ταξίδια του, τα σχεδιαστικά χαρακτηριστικά που αποτελούν ένα κράμα κυρίως Ινδονησιακού μπατίκ, Ινδικής, Αραβικής, Ιαπωνικής, Ευρωπαϊκής – Ολλανδία, Αγγλία, Γαλλία, Ελβετία, Ιταλία – και Αφρικανικής – Σενεγάλη, Ακτή Ελεφαντοστού, Κονγκό – καλλιτεχνικής παράδοσης μέχρι την εισβολής της Κίνας.

«Οι Έλληνες της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό 2», βίντεο διάρκειας 33’ λεπτών, Β’ Μέρος: Συνέντευξη με τον κ. Πέτρο Δέδε, ένας από τους παλαιότερους Έλληνες του Κονγκό, δεκαεξίμισι ετών στο Κονγκό την ημέρα που συνέλαβαν τον πρωθυπουργό της χώρας κ. Λουμούμπα 1959-1960, νέα γενιά υφασμάτων με εκτυπωτές, τεχνική degrade/σβήσιμο, ανάγλυφες εκτυπώσεις, μια collection 120 σχεδίων με πολλούς χρωματικούς συνδυασμούς.

Με το ένστικτο του ανθρώπου μέσα στον κόσμο τολμά και τον αυτοσχέδιο σχεδιασμό κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, και πάνω από όλα είναι ένας από τους ανθρώπους των οποίων θαυμάζω τις εμπειρίες,  οι Έλληνες που έζησαν και ζουν στην Αφρική (δεινόσαυροι εμπειριών), τους ευχαριστώ.

Τα υφάσματα στην Αφρική αποτελούν μια σύγχρονη πηγή έμπνευσης και εκδήλωσης της αφρικανικής ζωής και τέχνης. Αξίζει βέβαια να γνωρίσουμε τα ‘παραδοσιακά αφρικανικά υφάσματα’ που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την αφρικανική κοινωνία και παράδοση, την ιστορία, τη μόρφωση, τον τοπικό πολιτισμό με το διαφορετικό χρώμα, σχέδιο και συμβολισμό, τα παραδοσιακά αφρικανικά υφάσματα που δίνουν μορφή στα έθιμα, τους μύθους και τις αντιλήψεις των Αφρικανών.